سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم نامی است که به تومورهایی گفته می شود که در قسمت پایینی رحم ایجاد می شوند. آنها معمولاً از تغییرات بافتی در دهانه رحم، باز شدن دهانه رحم به داخل واژن ایجاد می شوند. چنین پیش سازهایی را می توان از طریق معاینات تشخیص زودهنگام شناسایی و حذف کرد. خطر ابتلا به بیماری را می توان با واکسیناسیون علیه ویروس های سرطان زا (واکسیناسیون HPV) کاهش داد.

دهانه رحم یک لوله عضلانی قوی است. انتهای پایینی آن دهانه رحم را تشکیل می دهد که کمی به داخل واژن برآمده می شود. دهانه رحم در داخل با یک غشای مخاطی پوشانده شده است. مایع چسبناک (مخاط دهانه رحم) که توسط غدد موجود در غشای مخاطی تولید می شود از ورود عوامل بیماری زا از واژن به رحم جلوگیری می کند.

علائم سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم معمولاً سال ها طول می کشد تا تغییرات بافتی را ایجاد کند. اغلب خطر ناک نیست و مشکل خاصی ایجاد نمیکند یا میتوان گفت در بعضی مواقع اصلاً هیچ علائمی از خود بروز نمیدهد هنگامی که سرطان دهانه رحم ایجاد می شود، می تواند خود را از طریق علائم زیر نشان دهد:

خونریزی غیر معمول: مثلا بعد از رابطه جنسی، خارج از قاعدگی یا بعد از آخرین دوره قاعدگی در دوران یائسگی

ترشحات غیرمعمول و گاهی بدبو از واژن

خستگی و کاهش وزن

درد شکم و لگن

درد هنگام ادرار کردن

زمانی که سرطان دهانه رحم علائم ایجاد می کند، معمولا پیشرفته شده است.

علت ابتلا سرطان دهانه رحم

این بیماری تقریباً همیشه ناشی از عفونت های طولانی مدت با ویروس ها، به اصطلاح ویروس های پاپیلومای انسانی (HPV) است. انواع مختلفی از ویروس ها وجود دارد. آنها به سلول های پوست و غشای مخاطی حمله می کنند و در طول رابطه جنسی یا از طریق تماس پوستی در ناحیه تناسلی منتقل می شوند.

تغییرات بافتی موقت (دیسپلازی) در غشای مخاطی دهانه رحم ممکن است رخ دهد. اینها اغلب خود به خود از بین می روند. با این حال، برخی از انواع HPV گاهی اوقات برای چندین سال یا چند دهه در غشای مخاطی باقی می مانند. سپس مرحله پیش سرطانی و در نهایت سرطان دهانه رحم می تواند به آرامی ایجاد شود.

بیشتر تومورها از سلول های غیر طبیعی روی سطح دهانه رحم ایجاد می شوند. به آنها کارسینوم می گویند. بروز سرطان از سلول های غدد کمتر شایع است. چنین تومورهایی آدنوکارسینوم نامیده می شوند.

برخی از زنان بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند. به عنوان مثال، احتمالاً به این دلیل که سیستم ایمنی بدن با ویروس کمتر مبارزه می کند، این امر در مورد سیگاری ها صدق می کند. بیماری هایی مانند ایدز یا داروهایی که پس از پیوند عضو مصرف می شوند، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند و افراد را مستعد ابتلا به عفونت های HPV می کنند.

از آنجایی که ویروس HPV از طریق رابطه جنسی منتقل می شود، تمام عوامل و رفتارهایی که به طور کلی خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی را افزایش می دهند نیز از عوامل خطر سرطان دهانه رحم در نظر گرفته می شوند. به عنوان مثال، با افزایش تعدد در شرکای جنسی، خطر افزایش می یابد.

تشخیص سرطان دهانه رحم

ضایعات پیش سرطانی یا سرطان دهانه رحم را می توان از طریق علائم، تست پاپ یا معاینه لگن مشکوک بررسی کرد. در طول معاینه، متخصص زنان ناحیه رحم را روی دیواره شکم و واژن احساس می کند. او همچنین ابزاری (اسپکولوم) را وارد واژن می کند تا بافت اطراف دهانه رحم را مشاهده کند. اگر تغییرات شدیدتر باشد، می توان بافت دهانه رحم را با یک نوع ذره بین (کولپوسکوپی) بررسی کرد. نمونه بافت نیز می تواند گرفته شود (بیوپسی).

اگر مشکوک به مرحله مقدماتی یا سرطان تایید شود، روش بعدی به پیشرفت تغییرات بافت بستگی دارد. تغییرات کوچک یا تومورها را می توان با کونیزاسیون برداشت.

اگر سرطان به لایه‌های بافت عمیق‌تر گسترش یافته باشد، معاینات بیشتر مانند سونوگرافی، اشعه ایکس، رزونانس مغناطیسی یا توموگرافی کامپیوتری ضروری است. علاوه بر این، لاپاراسکوپی اغلب برای برداشتن غدد لنفاوی انجام می شود. بر اساس این معاینات، می توان ارزیابی کرد که سرطان تا چه حد پیشرفت کرده است.

تشخیص زود هنگام

مراحل اولیه سرطان دهانه رحم را می توان قبل از اینکه به طور بالقوه به سرطان دهانه رحم تبدیل شود، از طریق آزمایش های غربالگری شناسایی و حذف کرد.

جهت آزمایش تست HPV و سرطان رحم اینجا کلیک کنید 

زنان بین 20 تا 34 سال می توانند سالی یک بار تست پاپ اسمیر انجام دهند. سواب از دهانه رحم گرفته می شود و در آزمایشگاه بررسی می شود. زنان بالای 35 سال می توانند هر سه سال یکبار آزمایش پاپ تست و آزمایش ویروس های خاص HP (تست HPV) انجام دهند.

بسته به نتایج معاینات تشخیص زودهنگام، ممکن است معاینات بعدی انجام شود

جلوگیری سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم تقریباً همیشه به عنوان یک پیامد نادر دیررس عفونت با ویروس های HP خاص ایجاد می شود. بنابراین – حداقل از نظر تئوری – سه راه پیشگیری ممکن است:

پرهیز جنسی یا استفاده از کاندوم

واکسیناسیون علیه ویروس HP در دختران

تشخیص زودهنگام و حذف تغییرات بافتی

هرکسی که می‌خواهد از خود در برابر عفونت محافظت کند، باید فقط با شخصی که شریک جنسی دیگری نداشته است، تماس نزدیک داشته باشد.

کاندوم می تواند محافظت موثری در برابر بسیاری از بیماری های مقاربتی داشته باشد و بنابراین اگر شرکای جنسی متفاوتی داشته باشید قطعا مفید است. با این حال، آنها به طور قابل اعتمادی در برابر HPV محافظت نمی کنند زیرا  از تمام نواحی پوست در ناحیه تناسلی که می توانند آلوده شوند محافظت نمی شود .