در این مقاله سعی داریم تا در مورد بیماری مزمن کلیه و راه های درمان پیشگیری و علل آن صحبت نماییم .
کلیه ها اندام های حیاتی هستند که خون را تمیز می کنند و بر بسیاری از عملکردهای بدن تأثیر می گذارند. بیماری‌های مختلف می‌توانند باعث شوند که کلیه‌ها برای مدت کوتاهی عملکرد کمتری داشته باشند – برای مثال، اگر نارسایی گردش خون وجود داشته باشد یا اگر ادرار به دلیل بزرگ شدن پروستات یا سنگ کلیه در کلیه‌ها پشتیبان می‌شود.
با این حال، اگر کلیه ها فقط به میزان محدودی بیش از سه ماه کار کنند یا به طور دائم آسیب ببینند، به این بیماری مزمن کلیوی گفته می شود. شایع ترین علل در بزرگسالان دیابت شیرین و فشار خون بالا است.
به ویژه افراد مسن به بیماری مزمن کلیوی مبتلا می شوند. از آنجایی که کاهش عملکرد کلیه در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نمی کند، اغلب برای مدت طولانی بدون توجه باقی می ماند.
هدف درمان در درجه اول توقف یا به تاخیر انداختن تضعیف بیشتر کلیه ها است. با این حال، درمان عواقبی مانند کم خونی، اسیدیته بیش از حد یا تغییرات در متابولیسم استخوان نیز مهم است. اگر کلیه ها به طور کامل از کار بیفتند، دیالیز یا پیوند کلیه اهدایی به افراد امکان ادامه زندگی را می دهد.
علائم بیماری مزمن کلیه
بیماری مزمن کلیوی اغلب تنها زمانی متوجه می شود که عوارض ناشی از عوارض ایجاد شود یا کلیه ها از کار بیفتند. سپس بدن مقدار کمی آب دفع می کند و مواد زائد حاصل از متابولیسم به آرامی جمع می شوند. علائم می تواند تقریباً کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد، به عنوان مثال:
تورم (ادم)، به عنوان مثال در پاها یا صورت
حالت تهوع، استفراغ، اسهال
کاهش اشتها، کاهش وزن
رنگ پریدگی و خارش
خستگی، بی حالی، ضعف
تنگی نفس
مشکل در تمرکز، گیجی، اختلال در هوشیاری تا بیهوشی
علائم فلج، گرفتگی عضلات
علت بیماری مزمن کلیه
شایع ترین علل بیماری مزمن کلیه در بزرگسالان دیابت شیرین و فشار خون بالا است.
آسیب دائمی کلیه نیز می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
التهاب بافت کلیه
مصرف طولانی مدت دارو به خصوص مسکن ها
سنگ کلیه، تومورها یا زخم هایی که در جریان ادرار اختلال ایجاد می کنند
بیماری های مادرزادی کلیه (مانند کلیه های کیستیک)
در جهان تخمین زده می شود که بیش از دو میلیون نفر به طور دائمی عملکرد کلیه را دچار اختلال می کنند. بیشتر افراد مبتلا بالای 60 سال سن دارند.
سالانه حدود 90000 نفر به دیالیز نیاز دارند زیرا کلیه های آنها دیگر به درستی کار نمی کند. علاوه بر این، سالانه بیش از 2000 کلیه اهداکننده پیوند می‌شوند. پیوند کلیه بیش از نیمی از پیوند اعضا در آلمان را تشکیل می دهد.
سالانه حدود 10000 نفر در جهان بر اثر بیماری مزمن کلیوی جان خود را از دست می دهند.
در ابتدای بیماری، کلیه ها با وجود عملکرد محدود، هنوز می توانند خون را به اندازه کافی تمیز کنند. این وضعیت می تواند سال ها ادامه داشته باشد و گاهی اوقات کلیه ها بهبود می یابند.
با این حال، عملکرد کلیه نیز می تواند بدتر شود: سپس ضعف کلیه (نارسایی کلیه) ایجاد می شود. در برخی افراد، کلیه ها به مرور زمان به طور کامل از کار می افتند. این به اصطلاح “نارسایی نهایی کلیه” تهدید کننده زندگی است.
عوارض بیماری مزمن کلیه
افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی مانند سکته مغزی یا حمله قلبی هستند.
کلیه ها نقش مهمی در خون سازی و متابولیسم استخوان دارند. بنابراین کلیه های آسیب دیده می توانند منجر به کم خونی، اختلالات لخته شدن خون و آسیب استخوان (استئوپاتی کلیوی) شوند.
اگر کلیه ها به طور کامل از کار بیفتند، مواد زائد به حدی انباشته می شوند که “مسمومیت از درون” رخ می دهد. کارشناسان به این اورمی می گویند. از جمله باعث تغییرات پوستی، مشکلات گوارشی و آسیب مغزی و عصبی می شود. علاوه بر این، تعادل آب و الکترولیت از تعادل خارج می شود و بدن می تواند اسیدی شود. از دست دادن هوشیاری، ادم ریوی و آریتمی های قلبی می تواند پیامدهای تهدید کننده زندگی اورمی باشد.
تشخیص بیماری مزمن کلیه
تعیین علل و تشخیص شدت بیماری مزمن کلیه نیازمند موارد زیر است:
معاینه دقیق (تاریخچه)
یک معاینه فیزیکی شامل اندازه گیری فشار خون
سونوگرافی از شکم و کلیه ها
آزمایش خون؛ سرنخ های مهم عبارتند از، به عنوان مثال، مقادیر کراتینین، قند خون و هموگلوبین و همچنین تجزیه و تحلیل گاز خون برای تعیین اسیدیته در خون.
آزمایش ادرار، از جمله برای تعیین محتوای پروتئین
عملکرد کلیه را می توان با کمک مقادیر ذکر شده و سایر مقادیر آزمایشگاهی از خون ارزیابی کرد. مقادیر دیگر اطلاعاتی را در مورد اینکه آیا، به عنوان مثال، دیابت ملیتوس علت زمینه ای است یا اینکه بیماری کلیوی قبلاً منجر به بیماری های ثانویه شده است، ارائه می دهد.
اگر سؤالات بدون پاسخ باقی بماند، روش‌های تصویربرداری دیگر مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا، برای مثال، نمونه‌برداری از بافت کلیه (بیوپسی) می‌تواند مفید باشد.
تشخیص زود هنگام
در بیماری هایی مانند دیابت یا فشار خون بالا، خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیوی افزایش می یابد. پس منطقی است که کلیه های خود را به طور منظم توسط پزشک خانواده بررسی کنید. به این ترتیب می توان نارسایی کلیه را زود تشخیص داد.
افراد دارای بیمه درمانی قانونی می توانند از 35 سالگی هر سه سال یکبار از معاینه تشخیص زودهنگام رایگان (به اصطلاح چک آپ 35) استفاده کنند. این آزمایش برای تشخیص علائم بیماری قلبی عروقی، دیابت و بیماری کلیوی طراحی شده است.
جلوگیری از بیماری مزمن کلیه
هر کسی که خطر ابتلا به دیابت و فشار خون بالا را کاهش دهد می تواند از بیماری مزمن کلیوی که ایجاد می کند نیز جلوگیری کند. مهمتر از همه، اجتناب از اضافه وزن و ورزش کافی مهم است.
اگر قبلاً دیابت یا فشار خون بالا دارید، اغلب به داروهای اضافی نیاز دارید که قند خون و فشار خون را تنظیم کنند تا از عوارض طولانی مدت مانند بیماری مزمن کلیوی جلوگیری کنید.
اینکه کدام درمان برای بیماری مزمن کلیوی منطقی است به علت، مرحله و شرایط و خواسته های شخصی آن بستگی دارد.
اگر کلیه ها همچنان به طور طبیعی کار می کنند، هدف از درمان متوقف کردن یا کند کردن پیشرفت بیماری است. سپس از داروهایی استفاده می شود که فشار خون را کاهش داده و از بیماری های قلبی عروقی جلوگیری می کند. اگر دیابت دارید، کنترل قند خون بسیار مهم است.
اگر عواقبی مانند کم خونی یا اختلالات متابولیسم استخوان قبلاً رخ داده باشد، داروهای دیگری اضافه می شود – مانند داروهای حاوی آهن، داروهایی که خون سازی را تحریک می کنند یا به اصطلاح اتصال دهنده های فسفات. در صورت اسیدی شدن، از بی کربنات استفاده می شود. علاوه بر این، رژیم غذایی متناسب با مرحله بیماری کلیوی، نوشیدن مقدار مناسب و ورزش بدنی نیز نقش دارد.
اگر کلیه ها به طور کامل از کار بیفتند، دیالیز یا پیوند کلیه گزینه هایی هستند.
در صورت نارسایی کامل کلیه، دیالیز و پیوند کلیه به ندرت امکان پذیر است. عده ای نیز آگاهانه در مقابل آن تصمیم می گیرند و می پذیرند که به زودی خواهند مرد. برای آنها، درمان تسکینی منطقی است تا اطمینان حاصل شود که آخرین مرحله زندگی تا حد امکان بدون علائم است.
زندگی و زندگی روزمره افراد مبتلا
بیماری مزمن کلیه زندگی روزمره را تغییر می دهد. برای مثال، افراد مبتلا باید هنگام خوردن و آشامیدن از توصیه های خاصی پیروی کنند. بنابراین متخصصان کلیه معمولا توصیه های تغذیه ای را به طور خاص برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی و خانواده های آنها ارائه می دهند.
معمولاً مهم است که زیاد نوشیدنی ننوشید، به خصوص در طول درمان دیالیز. از آنجایی که کلیه های بدون عمل اغلب به سختی آب دفع می کنند، احتباس آب رخ می دهد. یک آب نبات ترش، یک تکه لیمو یا آدامس بدون قند می تواند به رفع تشنگی شما کمک کند. علاوه بر این، مفید است
از لیوان ها و لیوان های کوچک استفاده کنید
به آرامی نوشیدن
برای جلوگیری از هوای خشک اتاق و
در صورت امکان به جای یک لیوان آب اضافی، دارو را همراه غذا مصرف کنید.
افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی اغلب مجبورند با مصرف چندین دارو در مدت زمان طولانی کنار بیایند. یک برنامه دارویی که به وضوح فهرستی از آنچه باید مصرف شود و چه زمانی می تواند کمک کند. کلیه‌های ضعیف نیز این کار را ضروری می‌سازد: به جای متوسل شدن به داروهای غیراستروئیدی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن برای درد یا درمان دیابت با قرص‌ها، باید با پزشک خود در مورد گزینه‌های جایگزین صحبت کنید و احتمالاً به درمان‌های جدید عادت کنید. مانند تزریق انسولین
این فقط رژیم غذایی، محدودیت های نوشیدن و دارو نیست که می تواند به شما فشار وارد کند. دیالیز نیاز به زمان و تغییرات زیادی در زندگی روزمره دارد که بر زندگی حرفه ای و خصوصی تاثیر می گذارد.
احساس وابستگی به درمان مادام العمر یا محدود کردن خانواده می تواند به بار سنگینی تبدیل شود و حتی منجر به افسردگی شود. پس از آن بسیاری از مردم تبادل نظر با سایر افراد بیمار را مفید می دانند – برای مثال در یک گروه خودیاری یا در حین دیالیز. در مورد استرس روانی قوی تر یا طولانی تر، می توان به یک عمل روان درمانی نیز روی آورد.
مطب پزشک خانواده معمولاً اولین نقطه تماس زمانی است که بیمار هستید یا برای یک مشکل سلامتی به مشاوره پزشکی نیاز دارید. ما اطلاعاتی را در مورد چگونگی یافتن روش مناسب، نحوه بهترین آمادگی برای ملاقات با پزشک و آنچه مهم است ارائه می دهیم.
