در این مقاله قصد داریم به درمان سرماخوردگی و آبریزش بینی در بارداری بپردازیم با ما همراه باشید.
بارداری دوره‌ای شگفت‌انگیز و در عین حال پر از تغییرات فیزیولوژیک است که می‌تواند سیستم ایمنی مادر را کمی تضعیف کند. به همین دلیل، ابتلا به سرماخوردگی و آبریزش بینی در این دوران نسبتاً شایع است. با این حال، نگرانی در مورد ایمنی مادر و جنین، انتخاب روش‌های درمانی را محدود و نیازمند دقت می‌کند. خوشبختانه، راهکارهای ایمن و موثری برای تسکین علائم سرماخوردگی و آبریزش بینی در دوران بارداری وجود دارد.
درمان سرماخوردگی و آبریزش بینی در بارداری
چرا درمان سرماخوردگی در بارداری مهم است؟
اگرچه سرماخوردگی معمولاً یک بیماری ویروسی خفیف و خود محدود شونده است، اما در دوران بارداری می‌تواند آزاردهنده‌تر باشد و بر کیفیت زندگی مادر تأثیر بگذارد. علاوه بر این، علائم شدید و طولانی مدت ممکن است باعث اختلال در خواب، کاهش اشتها و کم‌آبی بدن شود که برای سلامت مادر و جنین مطلوب نیست. همچنین، در صورت بروز تب بالا و طولانی مدت، مشورت با پزشک برای اطمینان از عدم وجود عفونت‌های جدی‌تر ضروری است.
اصول کلی درمان سرماخوردگی در بارداری:
درمان سرماخوردگی و آبریزش بینی در بارداری عمدتاً بر تسکین علائم و حمایت از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با ویروس متمرکز است. رویکرد اصلی، استفاده از روش‌های غیردارویی و در صورت لزوم، داروهای ایمن با نظر پزشک است.
برای تست بارداری کلیک کنید.
روش‌های غیردارویی ایمن و موثر:
- استراحت کافی: بدن در دوران بارداری به استراحت بیشتری نیاز دارد. خواب کافی به سیستم ایمنی کمک می‌کند تا با عفونت مبارزه کند و روند بهبودی را تسریع می‌بخشد.
- نوشیدن مایعات فراوان: مصرف آب، آبمیوه طبیعی، دمنوش‌های گیاهی مجاز (مانند زنجبیل و عسل به مقدار کم، بابونه)، سوپ رقیق و آب مرغ به حفظ رطوبت بدن کمک می‌کند و از غلیظ شدن مخاط بینی جلوگیری می‌کند. از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و گازدار خودداری کنید.
- غرغره کردن با آب نمک گرم: این روش ساده به تسکین گلودرد و کاهش التهاب کمک می‌کند. یک چهارم قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کرده و چند بار در روز غرغره کنید.
- بخار درمانی: استنشاق بخار آب گرم می‌تواند به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش احتقان بینی کمک کند. می‌توانید زیر دوش آب گرم بمانید، از دستگاه بخور استفاده کنید یا یک کاسه آب داغ را مقابل صورت خود گرفته و با انداختن یک حوله روی سر، بخار را استنشاق کنید. احتیاط کنید تا دچار سوختگی نشوید.
- استفاده از اسپری یا قطره بینی سالین (آب نمک): این محصولات بدون نسخه و ایمن هستند و به مرطوب نگه داشتن مجاری بینی و شل شدن مخاط کمک می‌کنند. می‌توانید چندین بار در روز از آن‌ها استفاده کنید.
- بالا نگه داشتن سر هنگام خواب: این کار به تخلیه بهتر مخاط بینی کمک می‌کند و تنفس را آسان‌تر می‌سازد. از چند بالش برای بالا بردن سر و شانه‌ها استفاده کنید.
- استفاده از دستگاه بخور سرد: اگر هوای محیط خشک است، استفاده از دستگاه بخور سرد می‌تواند به مرطوب نگه داشتن هوا و کاهش تحریک مجاری تنفسی کمک کند.
- مصرف عسل و لیمو: یک قاشق چایخوری عسل در یک لیوان آب گرم با چند قطره آب لیمو می‌تواند به تسکین گلودرد و سرفه کمک کند. توجه داشته باشید که مصرف عسل برای نوزادان زیر یک سال ممنوع است، اما برای مادران باردار بی‌خطر است (البته در صورت عدم وجود دیابت بارداری و با رعایت اعتدال).
- استفاده از زنجبیل: دمنوش زنجبیل به مقدار کم می‌تواند به تسکین تهوع و گلودرد کمک کند. قبل از مصرف، با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای مجاز با احتیاط و نظر پزشک:
در صورت عدم تسکین علائم با روش‌های غیردارویی، پزشک ممکن است مصرف برخی داروهای بدون نسخه (OTC) را با احتیاط و در دوزهای مناسب تجویز کند. مهم است که هرگز بدون مشورت با پزشک خود در دوران بارداری هیچ دارویی مصرف نکنید. برخی از داروهایی که ممکن است پزشک تجویز کند عبارتند از:
- استامینوفن (Paracetamol): برای تب و دردهای خفیف تا متوسط معمولاً ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما باید در دوزهای توصیه شده و برای مدت کوتاه مصرف شود.
- آنتی‌هیستامین‌های نسل اول (مانند کلرفنیرامین): برخی از این داروها ممکن است برای کاهش آبریزش بینی و عطسه تجویز شوند، اما می‌توانند باعث خواب‌آلودگی شوند. پزشک با توجه به شرایط شما، ایمن‌ترین گزینه را انتخاب خواهد کرد.
- ضد احتقان‌های موضعی بینی (اسپری یا قطره بینی اکسی متازولین یا زایلومتازولین): مصرف کوتاه مدت این داروها ممکن است برای باز کردن گرفتگی بینی مجاز باشد، اما استفاده طولانی مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود. ضد احتقان‌های خوراکی معمولاً در بارداری توصیه نمی‌شوند.
داروهای ممنوع یا با احتیاط بسیار بالا در بارداری
مصرف برخی داروها در دوران بارداری می‌تواند برای جنین خطرناک باشد و باید اکیداً از مصرف آن‌ها خودداری شود، مگر با تجویز و نظارت مستقیم پزشک. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
داروهای ممنوع یا با احتیاط بسیار بالا در بارداری
- ایبوپروفن و سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، به ویژه در سه ماهه سوم بارداری: می‌توانند باعث مشکلات قلبی و کلیوی در جنین شوند.
- آسپرین با دوز بالا:
- بسیاری از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزای ترکیبی OTC: این داروها اغلب حاوی ترکیبی از مواد مختلف هستند که ممکن است برخی از آن‌ها در بارداری ایمن نباشند.
- ضد احتقان‌های خوراکی (مانند پسودوافدرین و فنیل افرین): می‌توانند باعث افزایش فشار خون و کاهش جریان خون به جفت شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز هر یک از علائم زیر، مراجعه به پزشک ضروری است:
- تب بالا (بالای 38 درجه سانتیگراد) که بیش از 24 تا 48 ساعت طول بکشد.
- سرفه شدید و مداوم، به خصوص اگر همراه با درد قفسه سینه یا تنگی نفس باشد.
- گلودرد بسیار شدید یا همراه با لکه‌های سفید.
- درد سینوس شدید.
- عدم بهبودی علائم پس از یک هفته.
- نگرانی در مورد سلامت خود یا جنین.
- داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم یا دیابت.
نکات مهم برای پیشگیری:
- رعایت بهداشت دست‌ها: شستشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه، به ویژه پس از تماس با افراد بیمار یا سطوح آلوده.
- اجتناب از تماس نزدیک با افراد بیمار: در صورت امکان، از افرادی که علائم سرماخوردگی دارند دوری کنید.
- تقویت سیستم ایمنی: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل، استراحت کافی و انجام فعالیت بدنی سبک (با نظر پزشک) می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند.
- واکسیناسیون آنفولانزا: تزریق واکسن آنفولانزا در دوران بارداری بی‌خطر است و می‌تواند از ابتلا به آنفولانزا و عوارض جدی آن جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری:
سرماخوردگی و آبریزش بینی در دوران بارداری می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، اما با استفاده از روش‌های غیردارویی ایمن و در صورت لزوم، داروهای مجاز با نظر پزشک، می‌توان علائم را به طور موثری تسکین داد. مهم‌ترین نکته، خودداری از مصرف هرگونه دارو بدون مشورت با پزشک و مراجعه به موقع در صورت بروز علائم نگران‌کننده است. با مراقبت صحیح، مادر باردار می‌تواند این دوره را با کمترین ناراحتی سپری کند و سلامت خود و جنین را حفظ نماید.
