بارداری و روماتیسم مفصلی

در این مقاله قصد داریم به بارداری و روماتیسم مفصلی پردازیم با ما همراه باشید.

روماتیسم مفصلی (RA)، یک بیماری مزمن خودایمنی است که عمدتاً مفاصل را درگیر می‌کند و باعث التهاب، درد، تورم و در نهایت تخریب مفصل می‌شود. این بیماری می‌تواند سیستم‌های دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. برای زنانی که در سن باروری قرار دارند و مبتلا به RA هستند، تصمیم به بارداری و مدیریت بیماری در طول این دوران می‌تواند با چالش‌ها و نگرانی‌های خاصی همراه باشد. با این حال، با برنامه‌ریزی دقیق و مراقبت‌های پزشکی مناسب، بسیاری از زنان مبتلا به RA می‌توانند بارداری موفق و سالمی را تجربه کنند.

بارداری و روماتیسم مفصلی

تأثیر روماتیسم مفصلی بر بارداری

تأثیر RA بر بارداری می‌تواند پیچیده و متغیر باشد:

1. بهبود یا تشدید علائم در بارداری:
   • بهبود در دوران بارداری: در حدود نیمی از زنان مبتلا به RA، علائم بیماری در طول بارداری، به‌ویژه در سه‌ماهه دوم و سوم، به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد یا حتی وارد فاز خاموشی (رمیشن) می‌شود. این بهبود به دلیل تغییرات هورمونی و تعدیل سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری رخ می‌دهد.
   • تشدید پس از زایمان: متأسفانه، در اکثر زنانی که در طول بارداری بهبود یافته‌اند، علائم RA معمولاً در دوره پس از زایمان، به‌ویژه در ۳ تا ۶ ماه اول، عود کرده یا تشدید می‌شوند.
   • عدم تغییر یا تشدید در بارداری: در برخی زنان، علائم بیماری ممکن است در طول بارداری تغییری نکند یا حتی بدتر شود، به‌ویژه اگر بیماری قبل از بارداری فعال بوده باشد.
2. خطر عوارض بارداری:
   • به طور کلی، اکثر زنان مبتلا به RA بارداری سالمی دارند. با این حال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که RA فعال (به ویژه اگر به خوبی کنترل نشود) ممکن است خطر برخی عوارض را کمی افزایش دهد، از جمله:
     • زایمان زودرس: (زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری).
     • وزن کم هنگام تولد نوزاد: نوزادان کوچک‌تر از حد انتظار برای سن بارداری.
     • پره‌اکلامپسی: یک عارضه جدی بارداری که با فشار خون بالا و آسیب به اندام‌ها (معمولاً کلیه‌ها) مشخص می‌شود.
   • این خطرات معمولاً در زنانی که بیماری‌شان قبل و در طول بارداری به خوبی کنترل شده است، کاهش می‌یابد.

تأثیر بارداری بر روماتیسم مفصلی (از جنبه مدیریت)

مدیریت RA در دوران بارداری نیازمند رویکردی بسیار دقیق و هماهنگ بین متخصص روماتولوژی، متخصص زنان و زایمان و سایر پزشکان است:

1. برنامه‌ریزی قبل از بارداری:
   • کنترل بیماری: ایده‌آل این است که بارداری زمانی اتفاق بیفتد که بیماری در فاز خاموشی یا حداقل فعالیت باشد. این کار خطر عوارض را هم برای مادر و هم برای نوزاد کاهش می‌دهد.
   • بازبینی داروها: بسیاری از داروهای مورد استفاده برای درمان RA در دوران بارداری و شیردهی منع مصرف دارند یا توصیه نمی‌شوند. برنامه‌ریزی قبل از بارداری فرصتی برای تغییر داروها به گزینه‌های بی‌خطرتر یا قطع موقت داروهای پرخطر را فراهم می‌کند.
2. مدیریت دارویی در دوران بارداری:
   • داروهای بی‌خطرتر: برخی داروها مانند هیدروکسی کلروکین و سولفاسالازین معمولاً در دوران بارداری بی‌خطر در نظر گرفته می‌شوند.
   • استروئیدها (کورتیکواستروئیدها): با دوز پایین و تحت نظارت پزشک ممکن است برای کنترل شعله‌ور شدن بیماری استفاده شوند، اما مصرف طولانی‌مدت یا دوزهای بالا نیاز به بررسی دقیق دارد.
   • داروهای بیولوژیک: برخی از داروهای بیولوژیک (مانند TNF inhibitors) ممکن است در اوایل بارداری بی‌خطر تلقی شوند، اما معمولاً در سه‌ماهه سوم برای کاهش مواجهه نوزاد، قطع می‌شوند. این موضوع باید با پزشک مشورت شود.
   • داروهای ممنوع: داروهایی مانند متوترکسات، لفلونوماید و ریتوکسیماب به دلیل خطرات بالای تراتوژنیک (ایجاد نقص مادرزادی) در دوران بارداری کاملاً منع مصرف دارند و باید قبل از اقدام به بارداری قطع شوند (ممکن است نیاز به یک دوره پاکسازی در بدن باشد).
3. مراقبت‌های پس از زایمان:
   • آمادگی برای عود: همانطور که ذکر شد، عود RA پس از زایمان شایع است. پزشک باید برنامه درمانی مناسبی برای این دوره، با در نظر گرفتن تصمیم مادر برای شیردهی، آماده کند.
   • شیردهی: برخی از داروهای RA می‌توانند وارد شیر مادر شوند. پزشک در مورد داروهایی که در دوران شیردهی بی‌خطر هستند، مشاوره خواهد داد.

برای تست بارداری کلیک کنید.

نکات مهم برای زنان مبتلا به RA که قصد بارداری دارند:

• برنامه‌ریزی کنید: این مهم‌ترین گام است. قبل از اقدام به بارداری با متخصص روماتولوژی و متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنید.
• بیماری را کنترل کنید: سعی کنید قبل از بارداری بیماری را در حالت خاموشی یا حداقل فعالیت نگه دارید.
• داروهای خود را بازبینی کنید: مطمئن شوید که داروهایی که مصرف می‌کنید در دوران بارداری بی‌خطر هستند یا در صورت لزوم، داروهایتان را تغییر دهید.
• مراقبت‌های بارداری خود را جدی بگیرید: ویزیت‌های منظم با پزشکان مربوطه را از دست ندهید.
• به علائم خود توجه کنید: هرگونه تغییر در علائم RA یا ظهور علائم جدید را به پزشک اطلاع دهید.
• پس از زایمان نیز پیگیری کنید: برای مدیریت عود احتمالی بیماری پس از زایمان آماده باشید.

نتیجه‌گیری

بارداری برای زنان مبتلا به روماتیسم مفصلی یک چالش است، اما به معنای عدم امکان آن نیست. با برنامه‌ریزی دقیق، همکاری نزدیک با تیم مراقبت‌های بهداشتی و مدیریت صحیح داروها، بسیاری از زنان می‌توانند بارداری موفق و سالمی داشته باشند و از سلامت خود و نوزادشان اطمینان حاصل کنند. ارتباط آزاد و صادقانه با پزشکان در هر مرحله از این سفر بسیار کلیدی است.